Cholesterol – czyli wszystko, co powinniśmy o nim wiedzieć
Większość z nas nie wie, że cholesterol jest niezbędny do prawidłowej pracy całego organizmu. Sam w sobie nie jest zły, jednak jego nadmiar może powodować wiele, groźnych chorób. Cholesterol pełni bardzo ważne funkcje w naszym organizmie. Między innymi bierze on udział w produkcji hormonów, a także jest budulcem błon komórkowych. Ale zacznijmy od początku…
Czym jest cholesterol?
Cholesterol jest rodzajem lipidu. Innymi słowy, to substancja tłuszczowa, która obecna jest we wszystkich komórkach. Produkcja cholesterolu zachodzi w wątrobie (w aż 60-70%). Natomiast w jelitach produkcja sięga 15% i w skórze 5%. Reszta dostarczana jest razem z pożywieniem przez co większość z nas, ma jego nadmiar. Ilość cholesterolu, który jest wytwarzany przez organy starcza do prawidłowej pracy organizmu.
Dlaczego jest on tak istotny? Jakie kluczowe role odgrywa w naszym organizmie?
- Przede wszystkim jest budulcem błon komórkowych.
- Jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania mózgu, ponieważ jest niezbędną substancją do działania neuronów.
- Odgrywa istotną rolę w produkcji steroidów.
- Ułatwia proces trawienia tłuszczy
- Przyczynia się do ochrony włókien nerwowych, gdyż wchodzi w skład osłonek mielinowych
- Bierze udział w produkcji hormonów
- Jest potrzebny do wytwarzania, a także do przyswajania witaminy D
Podział cholesterolu
Cholesterol łączy się we krwi, razem z białkami i tworzy lipoproteiny. Dzielą się na dwie frakcję i różnią się gęstością oraz ilością cholesterolu i białek. Są to:
- Lipoproteiny HDL – tak zwany „dobry cholesterol” . Zawiera duże ilości białka, natomiast mniejsze cholesterolu (o wysokiej gęstości). Obniża on stężenie złego cholesterolu we krwi. A co najważniejsze nie odkłada się w ścianach tętnic – wręcz przeciwnie. Zbiera resztki cholesterolu, które tam zostały, następnie przenosi je do wątroby. Może tworzyć lipoproteiny lub być przerabiany na kwas żółciowy i wydalany z organizmu.
- Lipoproteiny LDL – tak zwany „zły cholesterol”. W przeciwieństwie do HDL, zawiera on duże ilości cholesterolu (o małej gęstości). Przenika do krwiobiegu – przez co prowadzi do wielu chorób. Im więcej jest go w naszym organizmie, tym bardziej niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie naszych narządów.
Jak wpływa na nas zły cholesterol (LDL) ?
Organizm chroniąc się przed dużymi ilościami cholesterolu – wydala go na zewnątrz. Mimo to, znaczne ilości LDL odkładają się w naczyniach krwionośnych ( najwięcej gromadzi się w tętnicach wieńcowych) . Przez to, tętnice (które są gładkie i elastyczne) stają się kruche i bardziej zwężone. Jakie konsekwencje to niesie? Utrudniają przepływ krwi do komórek – a co za tym idzie, dostarczają im znacznie mniejsze ilości tlenu i składników odżywczych. A więc skutkuje to powstaniem skrzepów, przez które zmniejsza się wydolność mózgu. Skrzepy są również najczęstszą przyczyną zawałów serca. Oprócz tego, nadmiar złego cholesterolu, może doprowadzić do:
- Miażdżycy
- Problemów z krążeniem
- Udaru mózgu
- Wylewu
- Niewydolności nerek
- Uszkodzenia siatkówki oka
- Niedokrwienia nóg
- Dysfunkcji wątroby
- Bólów w klatce piersiowej i dławicy piersiowej
Wysoki poziom cholesterolu zazwyczaj nie daje jednoznacznych objawów. Dlatego bardzo istotne jest, aby zadbać o jego odpowiedni poziom, a także robić co jakiś czas badania na zawartość cholesterolu we krwi.
Jakie czynniki, mają wpływ na zwiększenie cholesterolu? Czego należy unikać?
Sporą część cholesterolu, dostarczamy dla naszego organizmu razem z pożywieniem. Nie powinno się jednak przekraczać dziennej dawki, czyli 300mg.
Cholesterol występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego (takich jak: żółtka jaj, owoce morza, masło, podroby, tłuste mięso i tłuste produkty mleczne). Spożywanie wszelkich posiłków wysokotłuszczowych, zagraża dla zdrowia – gdyż przez nie, zwiększa się poziom cholesterolu we krwi. Oprócz tego, na wyższy poziom cholesterolu wpływa również:
- Palenie papierosów
- Stały stres
- Brak aktywności fizycznej
- Niedoczynność tarczycy
- Otyłość
- Niewydolność nerek
- Żółtaczka
Co ma wpływ na obniżenie cholesterolu w naszym organizmie?
1. Różnego rodzaju suplementy, bogate między innymi w:
Oleje roślinne, ekstrakty z roślin ( w tym z karczocha, z zielonej herbaty), zioła i rośliny ( na przykład lucerna), allicynę. Istotne jest, aby suplementy zawierały naturalne i sprawdzone surowce, przede wszystkim – przebadane naukowo.
2. Aktywność fizyczna
Badania wykazały, że zwiększenie aktywności fizycznej może obniżyć poziom cholesterolu. Zarówno całkowitego, jak i LDL, a przy tym może zwiększy ilość HDL.
3. Zmniejszenie stresu
Stres negatywnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Podczas przeprowadzonych badań, okazało się, że osoby będące pod stałym stresem mają znacznie większe stężenie cholesterolu (zarówno całkowitego jak i LDL)
4. Zdrowe odżywianie
Odpowiednio zbilansowana dieta może obniżać poziom cholesterolu w organizmie. Przy ograniczeniu: alkoholu, soli, gotowanych dań i wszelkich słodzonych rzeczy (batoników, soków). A zwiększeniu w diecie ilości ryb, warzyw i owoców i produktów mlecznych (niskotłuszczowych) możemy zmniejszyć poziom „złego cholesterolu” LDL w naszym organizmie.
5. Odstawienie używek
Rzucenie palenia, a także zmniejszenie spożywania alkoholu – może przywrócić prawidłowy poziom cholesterolu we krwi
Poziom cholesterolu – badanie
Poziom cholesterolu, mierzy się za pomocą badania krwi (które wykonuje się na czczo). Dzięki tym badaniom, zyskamy informację o:
- całkowitej ilości cholesterolu
- poziomie „dobrego cholesterolu” HDL
- poziomie złego cholesterolu” LDL
- oraz o parametrze różnicy całkowitego poziomu cholesterolu i HDL
- a także o ilości triglicerydach
Zakres cholesterolu
Poziom cholesterolu mierzy się w miligramach na decylitr (mg/dl). Dzienna dawka cholesterolu, dostarczana wraz z pożywieniem to od 200 do 300 mg.
Prawidłowa ilość cholesterolu u kobiet, powinna wynosić:
- Całkowity cholesterol: 125-200 mg/dl
- HDL: co najmniej 50 mg/dl
- LDL: mniej niż 100 mg/dl
Natomiast u mężczyzn:
- Całkowity cholesterol: 125-200 mg/dl
- HDL: co najmniej 40 mg/dl
- LDL: mniej niż 100 mg/dl
